Avstriya təkcə Avropanın mədəni və iqtisadi mərkəzlərindən biri olmaqla kifayətlənmir, eyni zamanda tələbələr üçün yüksək keyfiyyətli, müasir və əlçatan təhsil sistemi ilə də tanınır. Xüsusilə beynəlxalq tələbələr üçün Avstriyada pulsuz və ya çox aşağı ödənişli ali təhsil imkanlarının mövcudluğu ölkəni Avropanın ən cazibədar təhsil istiqamətlərindən birinə çevirir. Hazırda minlərlə tələbə Avstriyada müxtəlif universitetlərdə təhsil alır və onların böyük bir hissəsi pulsuz və ya çox aşağı təhsil haqqı ödəməklə arzuladıqları ixtisas üzrə ali təhsil alma imkanı qazanır.
Avstriyada Təhsil Sistemi və Pulsuz Təhsil Konsepti
Avstriya ali təhsil sistemi klassik universitetlər, tətbiqi elmlər universitetləri (Fachhochschule), pedaqoji universitetlər və digər xüsusi təhsil müəssisələrindən ibarətdir. Universitetlərin böyük əksəriyyəti dövlətə məxsusdur və dövlət tərəfindən maliyyələşdirilir. Bunun nəticəsində, Avstriyada təhsil haqları olduqca aşağıdır, hətta bir sıra hallarda Avropa İttifaqı (Aİ) və Avropa İqtisadi Zonasına (AİZ) üzv ölkələrin vətəndaşları üçün təhsil tamamilə pulsuzdur.
Aİ və AİZ vətəndaşları üçün dövlət universitetlərində bakalavr və magistr proqramları üzrə təhsil haqqı tələb olunmur və ya nominal ödəniş tələb olunur (semestr üçün təxminən 20-25 avro təşkil edən administrativ xərclər). Digər ölkələrin vətəndaşları, o cümlədən Azərbaycan vətəndaşları üçün isə təhsil haqları mövcuddur, lakin bu haqlar bir çox başqa Avropa ölkələri ilə müqayisədə xeyli aşağıdır.
Avstriyada Pulsuz Təhsilə Kimlər Üçün Şərtlər Uyğundur?
Avstriyada pulsuz və ya çox ucuz təhsil imkanları əsasən aşağıdakı tələbə qruplarına aiddir:
- Aİ və AİZ ölkələrinin vətəndaşları: Bu tələbə qrupu üçün dövlət universitetlərində ödənişsiz təhsil, yalnız qeydiyyat və administrativ xərclərlə məhdudlaşır.
- Bəzi dövlətlərin tələbələri üçün güzəştlər: Avstriya hökuməti ilə ikitərəfli razılaşmaları olan bəzi ölkələrin vətəndaşlarına da xüsusi güzəştlər tətbiq oluna bilər.
- Daimi Avstriya sakinləri: Avstriyada uzunmüddətli yaşamaq icazəsi olan, inteqrasiyadan keçmiş tələbələr üçün də ödənişsiz və ya az ödənişli təhsil imkanı var.
Azərbaycan və digər qeyri-Aİ ölkələrinin vətəndaşları üçün dövlət universitetlərində təhsil haqqı semestr üçün təxminən 726 avro (2024-cü il üçün rəqəm) təşkil edir. Amma bu məbləğ, məsələn, Almaniya və ya Skandinaviya ölkələri ilə müqayisədə daha əlçatandır və “pulsuz təhsil” anlayışının geniş mənasında, yəni çox aşağı ödənişli ali təhsil formatında qiymətləndirilə bilər.
Avstriyada Təhsil Haqqının Əlavə Olunmadığı Proqramlar
- Elmi tədqiqat proqramları, bəzi doktorantura proqramları və müəyyən ixtisaslar üzrə tamamilə pulsuz təhsil imkanı olur.
- Hökumət və beynəlxalq təşkilatların verdiyi müxtəlif təqaüdlər hesabına da təhsil pulsuzlaşa bilər.
- Erasmus+, OeAD kimi proqramlar vasitəsilə qısa müddətli və ya tam təhsil müddətini əhatə edən ödənişsiz imkanlar var.

Müraciət Prosesi və Qəbul Şərtləri
Avstriyada universitetlərə müraciət etmək üçün bir neçə əsas addım izlənilməlidir:
- İxtisas və universitet seçimi: Hər universitetin və proqramın öz qəbul qaydası, tələb etdiyi sənədlər və müraciət tarixləri var. Ənənəvi olaraq, bakalavr üçün attestat və diplom, magistr üçün bakalavr diplomu və qiymət cədvəli tələb olunur.
- Dil bilikləri: Proqramdan asılı olaraq, almanca və ya ingiliscə dil biliyi tələb olunur. Alman dili üçün B2, bəzi ixtisaslarda isə C1 səviyyəsi vacibdir. İngilis dili proqramlarında IELTS və ya TOEFL nəticəsi istənir.
- Sənədlərin hazırlanması: Tərcümə edilmiş və notarial qaydada təsdiqlənmiş sənədlər (attestat, diplom, motivasiya məktubu, CV və s.) təqdim olunmalıdır.
- Onlayn müraciət və qeydiyyat: Universitetlərin portalı vasitəsilə sənədlərin elektron qaydada göndərilməsi həyata keçirilir.
- Qəbul məktubu və viza prosesi: Universitetdən qəbul məktubu aldıqdan sonra tələbə vizası üçün müraciət edilir.
Yaşayış və Digər Xərclər
Təhsil haqqının olmaması və ya az olması ilə yanaşı, Avstriyada təhsil alan tələbələr gündəlik həyat xərclərini də nəzərə almalıdırlar. Avstriyada yaşayış xərcləri (kirayə, qida, ictimai nəqliyyat, tibbi sığorta və digər gündəlik ehtiyaclar) aylıq orta hesabla 800-1200 avro təşkil edir. Tələbələr üçün yataqxana və ya paylaşılan mənzil variantları mövcuddur. Dövlət və özəl yataqxanaların qiymətləri şəhərdən və şəraitdən asılı olaraq dəyişir.
Avstriyada Pulsuz Təhsilin Üstünlükləri
- Beynəlxalq tanınmış diplomlar: Avstriya universitetləri Avropa və dünyada yüksək reytinqlərə malikdir və burada əldə olunan diplomlar hər yerdə qəbul olunur.
- Elmi və texnoloji bazanın güclülüyü: Universitetlər müasir avadanlıq və laboratoriyalar, elmi-tədqiqat layihələri və güclü professor-müəllim heyəti ilə fərqlənir.
- Avropanın mərkəzində yaşamaq imkanı: Avstriya coğrafi cəhətdən əlverişli mövqedədir və digər Avropa ölkələrinə səfər etmək üçün çox uyğun şərait yaradır.
- Tələbə üçün müxtəlif təqaüd və maliyyə dəstəyi: Tələbələr üçün dövlət, universitet və beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən müxtəlif təqaüd və güzəşt proqramları mövcuddur.
Pulsuz Təhsildə Qarşılaşa Biləcək Çətinliklər
- Dil baryeri: Proqramların böyük əksəriyyəti almanca tədris olunur. Alman dili bilməyənlər üçün əlavə hazırlıq kursları tələb oluna bilər.
- Sərt qəbul qaydaları: Bir çox proqramda qəbul prosesləri ciddi rəqabətlidir və sənədlər yüksək standartlara cavab verməlidir.
- Yaşayış xərcləri: Təhsil pulsuz olsa belə, yaşayış, nəqliyyat və digər gündəlik xərclər Avstriya standartları ilə yüksək sayıla bilər.
- Viza və icazə məsələləri: Qeyri-Aİ vətəndaşları üçün viza almaq və ölkədə qalmaq icazəsi almaq prosesi müəyyən vaxt və əlavə sənəd işləri tələb edir.
Avstriyada Pulsuz Təhsil Almaq İstəyənlərə Tövsiyələr
- Alman dilini öyrənmək və ən azı B2 səviyyəsində bilik əldə etmək şansınızı artırar.
- Erkən mərhələdə ixtisas və universitet seçimi barədə geniş araşdırma aparmaq lazımdır.
- Müraciət sənədlərinizi yüksək səviyyədə hazırlayın və düzgün formada təqdim edin.
- Təqaüdlər və maliyyə dəstəyi üçün vaxtında müraciət edin.
- Viza üçün bütün tələb olunan sənədləri toplamaq və vaxtında təqdim etmək vacibdir.
Avstriyada Populyar Universitetlər və Təqaüd İmkanları
Avstriyada ən çox seçilən universitetlər arasında Vyana Universiteti (Universität Wien), Qraz Universiteti (Karl-Franzens-Universität Graz), İnnsbruk Universiteti (Universität Innsbruck), Vyana Texniki Universiteti (TU Wien), Qraz Texniki Universiteti (TU Graz) və s. var. Bu universitetlərdə müxtəlif təqaüd proqramları, o cümlədən Avstriya hökuməti, DAAD, OeAD və Erasmus+ tərəfindən təklif olunan dəstək imkanları mövcuddur.
Avstriyada pulsuz və ya çox aşağı ödənişli təhsil imkanı, yüksək səviyyədə akademik mühit, beynəlxalq tanınan diplom və geniş şəxsi inkişaf imkanları baxımından tələbələr üçün çox əlverişli bir seçimdir. Əgər siz də Avropanın mərkəzində, təhlükəsiz və stabil bir ölkədə təhsil almaq, yeni dostluqlar və peşəkar əlaqələr qurmaq istəyirsinizsə, Avstriyada ali təhsil imkanları ilə yaxından maraqlanmaq, erkən araşdırmaya başlamaq və düzgün addımları atmaq sizin üçün uğurun başlanğıcı ola bilər. Uğurlu və peşəkar gələcəyin açarı, Avstriyada təhsil almaq şansını dəyərləndirməkdən keçir.
Ən çox verilən suallar
Avstriyada əsasən Avropa İttifaqı və Avropa İqtisadi Zonasına üzv ölkələrin vətəndaşları dövlət universitetlərində pulsuz və ya nominal ödənişlə təhsil ala bilirlər. Digər ölkələrdən olan tələbələr üçün isə ödəniş çox aşağıdır və bəzi hallarda təqaüd və güzəştlər tətbiq oluna bilər.
Azərbaycan vətəndaşları üçün Avstriyada dövlət universitetlərində təhsil tamamilə pulsuz deyil, lakin semestr üçün tələb olunan təhsil haqqı təxminən 726 avro təşkil edir. Bu məbləğ bir çox başqa ölkələrlə müqayisədə olduqca aşağıdır və müxtəlif təqaüdlərlə dəstəklənə bilər.
Bəli, Avstriyada tələbələr üçün çoxlu sayda təqaüd proqramları mövcuddur. OeAD, Erasmus+, DAAD, Avstriya hökumət təqaüdləri və universitetlərin daxili təqaüdləri hesabına təhsil tamamilə pulsuz və ya minimum ödənişli ola bilər.
Avstriyada təhsil almaq üçün adətən alman dili bilikləri tələb olunur (B2 və ya C1 səviyyəsində). İngiliscə proqramlarda isə IELTS, TOEFL və digər beynəlxalq ingilis dili sertifikatları tələb oluna bilər.
Aİ və AİZ ölkələri vətəndaşları üçün dövlət universitetlərində əsasən yalnız qeydiyyat xərci var. Azərbaycan kimi ölkələrdən olan tələbələr üçün isə bir semestr üçün təxminən 726 avro (2024-cü il) təhsil haqqı ödənilir.
Orta hesabla Avstriyada aylıq yaşayış xərcləri (kirayə, yemək, nəqliyyat və s.) 800-1200 avro arası dəyişir. Yataqxanalar və paylaşılan mənzillər bu xərci azalda bilər.
Vyana Universiteti, Qraz Universiteti, İnnsbruk Universiteti, Vyana Texniki Universiteti və Qraz Texniki Universiteti ən məşhur və yüksək reytinqə sahib ali təhsil müəssisələridir.
İxtisas və universitet seçimi, sənədlərin hazırlanması, dil biliyinin təsdiqi, onlayn müraciət və universitetdən qəbul məktubu aldıqdan sonra tələbə vizasına müraciət mərhələlərindən ibarətdir.
Əsas çətinliklərə dil baryeri, sərt qəbul qaydaları, yüksək yaşayış xərcləri və viza prosedurlarının mürəkkəbliyi daxildir.
Bəli, Avstriyada tələbə vizası ilə oxuyan tələbələr müəyyən saat limiti daxilində (adətən həftədə 20 saat) rəsmi şəkildə işləyə bilərlər. Bu həm maliyyə dəstəyi, həm də təcrübə toplamaq üçün yaxşı imkandır.