Avropa İttifaqının üzvü olan Bolqarıstan, son illərdə Azərbaycanlı gənclərin Avropada təhsil üçün seçdiyi əsas ölkələrdən biri kimi fərqlənir. Bu ölkədə təhsil xərcləri, digər Avropa ölkələri ilə müqayisədə daha əlverişli və münasibdir. Bolqarıstan universitetləri beynəlxalq diplomlar təqdim etməklə yanaşı, müasir infrastruktur və zəngin fakültə seçimi ilə də tanınır. Burada həm bakalavr, həm də magistratura və doktorantura səviyyələrində müxtəlif sahələr üzrə ixtisaslaşmaq mümkündür. Bolqarıstanda təhsil almaq istəyən tələbələr üçün ən çox maraq doğuran mövzulardan biri məhz illik təhsil haqqının məbləğidir. Bolqarıstanın Avropadakı mövqeyi və təhsil sisteminin inkişafı, ölkənin beynəlxalq tələbələr üçün daha cəlbedici olmasına səbəb olur. Buradakı universitetlərdə tədris proqramları Avropa kredit transfer sistemi (ECTS) əsasında qurulduğuna görə, məzunlar Avropanın istənilən ölkəsində diplomlarının tanınmasına əmin ola bilirlər. Bu isə Bolqarıstanda alınan diplomun həm Azərbaycanda, həm də digər ölkələrdə keçərli olmasını təmin edir.
Bolqarıstanda Təhsil Sisteminin Üstünlükləri
Bolqarıstan universitetləri dövlət və özəl olmaqla iki kateqoriyaya bölünür. Dövlət universitetlərində təhsil haqqı nisbətən aşağı, özəl universitetlərdə isə daha yüksək olur. Təhsil proqramlarının ingilis, bolqar və ya rus dillərində olması Azərbaycanlı tələbələr üçün böyük üstünlük yaradır. Təhsil səviyyəsinin beynəlxalq standartlara uyğun olması və Avropa kredit transfer sistemi (ECTS) tətbiq olunması, Bolqarıstan diplomunun digər Avropa ölkələrində də tanınmasını təmin edir.
Bolqarıstanda Təhsil Haqqı Orta Qiymətləri
Bolqarıstanda təhsil haqqı seçilən ixtisas və universitetə görə dəyişir. Dövlət universitetlərində bir çox ixtisas üzrə qiymətlər daha münasibdir. Tibb, stomatologiya, əczaçılıq kimi sahələrdə isə təhsil haqqı bir qədər yüksəkdir. Aşağıdakı cədvəldə əsas ixtisaslar üzrə təhsil haqları göstərilib:
Bolqarıstan Universitetlərində Təhsil Haqqı (İllik, Avro ilə)
| İxtisas | Dövlət Universiteti (illik, €) | Özəl Universitet (illik, €) |
|---|---|---|
| Tibb | 7000 – 8500 | 8000 – 9500 |
| Stomatologiya | 8000 – 9000 | 9000 – 10000 |
| Əczaçılıq | 6000 – 8000 | 7500 – 9500 |
| İqtisadiyyat | 2500 – 3500 | 3500 – 5000 |
| Hüquq | 2500 – 3500 | 3500 – 5000 |
| Mühəndislik | 2000 – 3500 | 3500 – 5000 |
| Humanitar elmlər | 1800 – 3000 | 3000 – 4500 |
| İKT və Komp. elmləri | 2500 – 3500 | 3500 – 5000 |
| Magistratura proqramı | 2000 – 4000 | 3000 – 6000 |
| Doktorantura proqramı | 2000 – 4500 | 3000 – 6500 |
Qeyd: Qiymətlər 2024/2025-ci tədris ilinə aiddir və universitetə, tədris dilinə görə fərqlənə bilər.
Əlavə Xərclər və Yaşayış Şərtləri
Təhsil haqqı ilə yanaşı, tələbələr yaşayış, yemək, nəqliyyat və sığorta xərclərini də nəzərə almalıdırlar. Bolqarıstanda tələbə yataqxanalarında aylıq ödəniş 70-150 avro, kirayə mənzillərdə isə 200-400 avro civarındadır. Aylıq ortalama xərclər (yaşayış, qida, nəqliyyat) təxminən 350-600 avro təşkil edir. Bu baxımdan Bolqarıstan tələbələr üçün münasib və əlçatan Avropa ölkəsi hesab olunur.
Təqaüdlər və Endirim İmkanları
Bolqarıstan dövlət və universitet səviyyəsində müxtəlif təqaüd proqramları təklif edir. Azərbaycanlı tələbələr də bu təqaüdlərə müraciət edə bilirlər. Bundan başqa, bir çox universitetlər yüksək göstəriciləri olan və ya sosial vəziyyəti zəif olan tələbələrə təhsil haqqı endirimi və ya təqaüd verir.
Bolqarıstanda Ən Populyar Universitetlər
Bolqarıstanın ən tanınmış universitetləri arasında Sofiya Universiteti, Plovdiv Tibb Universiteti, Varna Tibb Universiteti, Texniki Universitet (Sofiya), Veliko Turnovo Universiteti və Varna İqtisad Universiteti yer alır. Hər universitetin təhsil haqqı və proqramları fərqli ola bilər, lakin ümumi qiymət siyasəti yuxarıda göstərilən cədvələ uyğun formalaşır.
Təhsil Haqqı Ödənişi və Qəbul Prosesi
Qəbul prosesi zamanı universitetlər təhsil haqqının bir qismini əvvəlcədən ödəməyi tələb edir. Adətən 30-50% ilkin ödəniş qəbul zamanı bank köçürməsi ilə həyata keçirilir, qalan hissəsi isə tədris ilinin ikinci yarısında ödənir. Bəzi universitetlər hissə-hissə ödənişi də qəbul edir.
Azərbaycanlı Tələbələr üçün Əlavə İmkanlar
Azərbaycanlılar üçün Bolqarıstanda təhsil almağın üstünlükləri sırasında viza şərtlərinin nisbətən asan olması, universitetlərdə hazırlıq proqramlarının mövcudluğu və bəzi sahələrdə imtahansız qəbul imkanlarının olması xüsusi qeyd olunur. Hazırlıq proqramları (Foundation) həm dil, həm də fənn biliklərini artırmaq üçün nəzərdə tutulub.
Bolqarıstanda Təhsilin Keyfiyyəti və Tanınması
Bolqarıstan diplomları Avropanın bir çox ölkəsində tanınır. Bu ölkədə təhsil alan tələbələr həm Bolqarıstanda, həm də digər Avropa ölkələrində iş və ya təhsil imkanları qazana bilirlər. Avropa kredit transfer sistemi (ECTS) ilə Bolqarıstanda qazanılan kreditlər digər ölkələrdə də keçərli olur.
Bolqarıstanda təhsil haqqının digər Avropa ölkələri ilə müqayisədə münasib olması, təkcə Azərbaycanlı tələbələr üçün deyil, digər ölkələrdən gələn gənclər üçün də cəlbedici faktor sayılır. Əgər Qərbi Avropa və Skandinaviya ölkələrində illik təhsil xərcləri çox vaxt 8-15 min avro arasında dəyişirsə, Bolqarıstanda bu məbləğ orta hesabla 2-4 dəfə daha aşağıdır. Xüsusilə tibb, iqtisadiyyat, mühəndislik və informasiya texnologiyaları kimi sahələrdə Bolqarıstan universitetləri həm keyfiyyət, həm də qiymət baxımından əlverişli seçimdir. Bundan başqa, Bolqarıstanın təhsil müəssisələri tələbələrə beynəlxalq səviyyədə tanınan diplomlar verir və burada təhsil alanlar Avropa İttifaqı daxilində əlavə nostrifikasiya prosedurları olmadan iş və ya təhsil imkanlarına sahib ola bilirlər. Universitetlərin əksəriyyəti Bolqarıstan, ingilis və bəzən rus dilində proqramlar təklif etdiyi üçün, azərbaycanlı tələbələr burada həm klassik ixtisaslarda, həm də yeni texnoloji sahələrdə asanlıqla təhsil ala bilirlər.
Ən Çox Verilən Suallar
Bolqarıstanda təhsil haqqı ixtisasa və universitetin statusuna görə dəyişir. Dövlət universitetlərində illik təhsil haqqı 1800-9000 avro, özəl universitetlərdə isə 3000-10,000 avro arasında dəyişir. Tibb və stomatologiya sahələrində qiymətlər daha yüksəkdir.
Tələbə yataqxanalarında aylıq ödəniş 70-150 avro civarındadır. Kirayə mənzillərdə yaşamaq isə şəhərə və şəraitə görə 200-400 avro arasında dəyişə bilər.
Bəli, Bolqarıstan universitetləri və dövlət müxtəlif təqaüd imkanları təqdim edir. Həmçinin, bəzi universitetlər yüksək göstəricilərə malik və sosial statusu zəif olan tələbələrə endirim və ya təqaüd verir.
Təhsil haqqının bir hissəsi (30-50%) qəbul zamanı əvvəlcədən ödənilir, qalan hissəsi isə tədris ili ərzində hissə-hissə ödənilə bilər. Ödənişlər bank köçürməsi ilə aparılır.
Tibb, stomatologiya, əczaçılıq, iqtisadiyyat, hüquq, mühəndislik və İKT ixtisasları Azərbaycanlı tələbələr arasında daha çox populyardır.
Bolqarıstan universitetlərinin diplomları Azərbaycanın Təhsil Nazirliyi tərəfindən tanınır və təsdiq edilir. Bu diplomlar Avropa ölkələrində də tanınır.
Bəli, bir çox universitetlərdə xarici tələbələr üçün hazırlıq proqramları mövcuddur. Bu proqramlar həm dil, həm də fənn biliklərinin artırılması üçün nəzərdə tutulub.
Çoxsaylı universitetlərdə ingilis dilində bakalavr və magistr proqramları mövcuddur. Əksər texniki və tibb sahələrində bu imkanlardan yararlanmaq olar.
Tələbələr üçün Bolqarıstan vizası almaq nisbətən asandır. Qəbul sənədi və maliyyə təminatı olduğu halda viza prosesində böyük problemlər yaranmır.
Tələbələr üçün yarı-ştat iş imkanları mövcuddur. Bolqarıstan qanunvericiliyinə əsasən, xarici tələbələr rəsmi qeydiyyatla oxuduqları müddətdə işləyə bilirlər.
